Dementie, hoe ga je ermee om?

Inleiding 11

Thema 1 Wat is dementie? 13
1 Hoe ontstaat dementie? 14
2 Wat zijn de eerste tekenen van dementie? 16
3 Is dementie te voorkomen of te genezen? 19
4 Waarom is een diagnose belangrijk en wanneer valt de diagnose dementie? 22
5 Welke vormen van dementie bestaan er? 24
6 Wat is de ziekte van Alzheimer? 26
7 Wat is vasculaire dementie? 28
8 Wat is frontotemporale dementie? 30
9 Wat is Lewy body dementie? 32
10 Wat is jong-dementie, hoe kun je het herkennen en wat zijn aandachtspunten? 34
11 Welke fasen (stadia) van dementie zijn er te onderscheiden? 37
12 Hoe ga je in elke fase met je naaste om? 39
13 Wat kan er nog wel met dementie? 42

Thema 2 Wat verandert er in jullie relatie? 45
14 Wat helpt je in jouw rol als mantelzorger? 46
15 Hoe ga je om met je nieuwe rol? 48
16 Hoe bewaak je de gelijkwaardigheid in de relatie? 50
17 Hoe blijf je zo veel mogelijk ‘in contact’? 52
18 Hoe onderhoud je een goede communicatie met elkaar? 54
19 Hoe kan je intuïtie je helpen in de communicatie? 56
20 Mag je je naaste corrigeren of niet? 58
21 Hoe ga je om met intimiteit en seksualiteit in je relatie? 60
22 Waarom is het zo belangrijk om in het hier en nu te blijven? 62
23 Wat is de waarde van het gebruik van humor? 64
24 Hoe houd je samen herinneringen levend? 66
25 Hoe ga je ermee om als je naaste je niet meer herkent? 68
26 Hoe ga je om met een nieuwe liefde terwijl je partner nog leeft? 70

Thema 3 Wat verandert er om jullie heen? 73
27 Hoe vertel je het aan de buitenwereld? 74
28 Hoe betrek je de directe omgeving bij het ziekteproces? 76
29 Hoe praat je met kinderen en jongeren over dementie? 78
30 Hoe kun je kinderen en jongeren helpen met hun emoties? 81
31 Hoe ga je om met ontkenning van de diagnose door je naaste? 84
32 Hoe kunnen mensen uit je omgeving helpen? 87
33 Hoe organiseer je de juiste professionele hulp? 91
34 Met welke professionals krijg je mogelijk te maken? 93
35 Welke aanvullende zorg is er mogelijk in Nederland? 96
36 Welke aanvullende zorg is er mogelijk in België? 99

Thema 4 Wat verandert er in het dagelijks leven? 103
37 Waarom is een overzichtelijke dagelijkse planning belangrijk? 104
38 Hoe creëer je een omgeving met rust en regelmaat? 106
39 Hoe zorg je voor goede en vaste gewoonten in persoonlijke hygiëne? 108
40 Wat zijn handige hulpmiddelen bij het douchen en wassen? 110
41 Hoe kun je helpen bij het aankleden? 112
42 Hoe kun je samen boodschappen blijven doen? 115
43 Hoe houd je gezamenlijk eten gezellig? 117
44 Wat is de positieve invloed van beweging? 120
45 Hoe kun je samen genieten van buiten zijn? 122
46 Wat doe je als autorijden niet meer gaat? 124
47 Hoe ga je om met bezoekjes, uitjes of reizen? 126
48 Hoe ga je om met een veranderend slaappatroon? 128
49 Hoe betrek je je naaste bij de dagelijkse bezigheden? 130
50 Welke rol kunnen (huis)dieren spelen? 132
51 Wat is het positieve effect van muziek? 134
52 Hoe kan je naaste zijn talent(en) inzetten? 136

Thema 5 Hoe sluit je beter aan bij de leefwereld
en het gedrag van je naaste? 139
53 Wat helpt om je naaste met dementie beter te begrijpen? 140
54 Hoe beïnvloedt dementie de zintuigen van je naaste? 142
55 Hoe help je iemand zijn eigenwaarde te behouden? 144
56 Hoe beïnvloedt jouw gemoedstoestand de stemming van je naaste? 147
57 Wat is onbegrepen gedrag, wat is de oorzaak en wat kun je doen? 149
58 Hoe signaleer je lichamelijke oorzaken van gedragsverandering? 151
59 Wat is de impact van geluiden en wat is de oorzaak hiervan? 153
60 Hoe kun je signaalgedrag herkennen en analyseren? 155
61 Wat is apathie en hoe kun je ermee omgaan? 158
62 Wat is de oorzaak van achterdocht en hoe kun je zo veel mogelijk veiligheid creëren? 160
63 Wat is de oorzaak van plotselinge verwardheid en hoe kun je die herkennen? 162
64 Wat is de oorzaak van uitingen van angst en paniek en hoe kun je ermee omgaan? 164
65 Wat is de oorzaak van machteloosheid en woede en hoe kun je ermee omgaan? 166
66 Wat is de oorzaak van hallucinaties en hoe kun je ermee omgaan? 168
67 Hoe ontstaat dwangmatig repeterend gedrag en hoe kun je ermee omgaan? 170
68 Wat is sundowning en hoe kun je ermee omgaan? 173
69 Wat is de oorzaak van doelloos rondlopen en weglopen en hoe kun je ermee omgaan? 175

Thema 6 Hoe zorg je goed voor jezelf? 179
70 Wat zijn typische valkuilen van mantelzorgers? 180
71 Hoe kun je omgaan met je eigen emoties? 182
72 Hoe ga je om met gevoelens van rouw en verlies terwijl je naaste nog leeft? 185
73 Wat kan jou concreet helpen als je het moeilijk hebt? 188
74 Hoe kun je je omgeving betrekken bij het goed voor jezelf zorgen? 190
75 Hoe bewaak je je eigen grenzen? 192
76 Hoe kun je lief voor jezelf (leren) zijn? 194
77 Wat is het belang van goede voeding? 196
78 Hoe kun je positiever in het leven staan? 198
79 Hoe kun je op tijd signaleren dat je overbelast dreigt te raken? 200
80 Hoe ga je om met schuldgevoel? 203
81 Wat te doen als je geduld even op is? 205
82 Wat kun je doen als je je zorgen maakt over de toekomst? 207

Thema 7 Hoe houd je de balans goed? 209
83 Hoe organiseer je voldoende ontspanning en rustmomenten? 210
84 Hoe kun je zo veel mogelijk leven in het moment? 212
85 Hoe zorg je voor een zo goed mogelijke balans met je gezinsleven? 214
86 Hoe zorg je voor een zo goed mogelijke balans met je werk? 217
87 Wat kun je doen als je merkt dat je grenzen bereikt zijn? 220

Thema 8 Welke dingen moet en kun je tijdig regelen? 223
88 Hoe kunnen technische hulpmiddelen ondersteuning bieden in de thuissituatie? 224
89 Wat zijn belangrijke tips voor de inrichting van je woonomgeving? 226
90 Hoe weet iemand met dementie de juiste ruimte te vinden? 228
91 Hoe zorg je voor een veilige omgeving? 230
92 Met welke wetten, organisaties en regels krijg je mogelijk te maken? 232
93 Welke juridische zaken zouden er geregeld moeten worden? 234
94 Waar moet je aan denken bij het goed regelen van geldzaken? 237
95 Hoe ga je het gesprek aan over de laatste levensfase en het levenseinde? 241
96 Hoe leggen jullie levenswensen van je naaste vast? 243

Thema 9 Naar een woonzorgvoorziening of verpleeghuis 247
97 Wanneer en hoe overweeg je verhuizen naar een woonzorgvoorziening of verpleeghuis? 248
98 Welke vragen kunnen helpen bij het oriënteren op een woonzorgvoorziening? 251
99 Wat is belangrijk op het moment dat je naaste in een woonzorgvoorziening gaat wonen? 254
100 Wat als vrijwillig verhuizen geen optie is? 258
101 Hoe kun je een goede samenwerking met het verpleeghuis opbouwen? 261

Thema 10 Wat als het levenseinde van je naaste nadert? 265
102 Wat kun je voor je naaste doen in de laatste fase? 266
103 Hoe weet je dat het levenseinde nadert en wat kun je dan doen? 268
104 Hoe ga je om met je emoties rond het overlijden van je naaste? 270
105 Hoe pak je je leven weer op na het overlijden van je naaste? 273

Over de auteurs 277
Dankwoord 279
Geraadpleegde literatuur 281
Index 283