Deze vragen werden onlangs actueel toen de mentale gezondheid van de hoogste baas van de Verenigde Staten in twijfel werd getrokken. Tientallen psychiaters, psychologen en neurologen schreven een brief aan de arts die Donald Trump zou testen, waarin ze benadrukten hoe belangrijk het was dat ook de neurologische en cognitieve gezondheid van de 71-jarige onder de loep werd genomen.
Verdacht waren volgens deze briefschrijvers de afname in complex denken bij de president, zijn onsamenhangende zinnen, de moeite met het voltooien van een gedachte, momenten van onduidelijke spraak, het niet herkennen van oude vrienden, zijn herhalingen van dezelfde ideeën, verminderde fijne coördinatie, moeilijkheden met lezen, luisteren en begrijpen, vreemde beoordelingen, plannen, probleemoplossingen en impulscontrole, en de afname van de woordenschat in de afgelopen jaren waarbij hij steeds afhankelijker leek te worden van superlatieven. ‘Uw onderzoek zou ook moeten bestaan uit een test voor basale dementie, zoals de Montreal Cognitive Assessment (Moca),’ schreven de dokters.
Arts Ronny L. Jackson, die Trump zou onderzoeken, vond het niet nodig. Maar de president wilde de test toch graag doen om de sceptici de mond te snoeren. En dat lukte, want hij slaagde met vlag en wimpel: 30 van de 30 punten. Geen enkele reden dus dat de president last heeft van cognitieve achteruitgang, laat staan misschien de eerste tekenen van Alzheimer vertoont. Toch?
Niet echt. Verschillende neurologen en psychiaters benadrukken dat op basis van dat ene testresultaat het moeilijk beoordelen is of iemand cognitief achteruit gaat. De Moca is weinig intensief (de test duurt tien minuten) en is nogal simpel. Zo wordt iemand gevraagd een lijn te tekenen tussen oplopende nummers en letters, de tijd in een klok te tekenen, een kubus na te tekenen en de naam van getekende dieren op te schrijven. In de geheugentest leest de doctor samen met de testnemer twee keer een lijst van vijf woorden op, die de testnemer aan het eind van de test moet herhalen.
De test blijkt vaak een eitje voor hoger opgeleiden. Zo vertelde een onderzoeker naar Alzheimer aan de NY Times: ‘Als je een professor aan Harvard bent, kan het lang duren voordat de achteruitgang terug te zien is in cognitieve tests.’ Het zou kunnen dat Trump misschien wel achteruitgang laat zien, maar dat de test is te makkelijk is voor het zelfbenoemde genie om dit op te pikken.
Bovendien kan op basis van één testresultaat moeilijk een achteruitgang worden gedetecteerd. Daarvoor zijn meerdere metingen nodig. In het Alzheimer’s Disease Research Center in Rochester krijgen mensen bijvoorbeeld een neuropsychologische test die veel moeilijker en intenser is dan de Moca. Daarbij worden er vaker tests afgenomen om een eventuele afname in cognitieve capaciteiten te ontdekken.
De testafnemer wordt bijvoorbeeld gevraagd een kort verhaal, geometrische vormen en een lijst van vijftien woorden te onthouden, om die na een half uur opnieuw na te vertellen, te tekenen of op te schrijven. De tests worden vaker afgenomen, bijvoorbeeld ieder jaar. De initiële scores op de tests zijn niet zozeer van belang, maar juist of er een afname is te detecteren op de verschillende scores op de tests.
Het is onwaarschijnlijk dat Trump nog extra tests gaat doen. Zijn arts Jackson vertelde dat de Moca ‘geweldig’ was en dat hij ‘niet zou aanraden om verder nog iets te doen’.