trefwoord
Sensemaking: de kunst van betekenisgeving in een complexe wereld
In een wereld vol verandering, onzekerheid en complexiteit zoeken we voortdurend naar betekenis. We stellen ons vragen als: wat gebeurt er om ons heen, hoe verhouden we ons hiertoe, en wat betekent dit voor ons? Dit proces van betekenis construeren uit onze ervaringen en interacties wordt sensemaking genoemd – een concept dat centraal staat bij veranderingsprocessen, organisatieontwikkeling en persoonlijke groei.
Wat is sensemaking precies?
Sensemaking gaat over het proces waarbij mensen betekenis toekennen aan gebeurtenissen, ervaringen en informatie. Het is de manier waarop we onze werkelijkheid interpreteren en begrijpen. Vooral in situaties van verandering, onzekerheid of ambiguïteit speelt sensemaking een cruciale rol – het helpt ons om grip te krijgen op wat er gaande is en hoe we daarop kunnen reageren.
Thijs Homan
Organisatiedynamica
In het klassieke werk
Organisatiedynamica legt Thijs Homan de nadruk op hoe betekenisgevingsprocessen centraal staan bij veranderingen. Hij beschrijft hoe nieuwe werkelijkheidsbeelden ontstaan en zich verspreiden binnen organisaties. Een onmisbaar werk voor iedereen die wil begrijpen hoe collectieve betekenisgeving veranderingen kan bevorderen of juist belemmeren.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
De term 'sensemaking' werd vooral bekend door het werk van de Amerikaanse sociaal-psycholoog Karl Weick. Hij beschrijft het als een proces waarbij mensen proberen om 'zinvolle verklaringen' te vinden voor wat er in hun omgeving gebeurt. Volgens Weick is organiseren in essentie het reduceren van meervoudigheid – uit alle mogelijke interpretaties kiezen we er samen één die ons in staat stelt om verder te gaan.
"Bij verandering gaat het niet zozeer om het implementeren van nieuwe structuren of procedures, maar vooral om het veranderen van de betekenisconstructies die in een organisatie leven. Pas als de betekenisgeving verandert, verandert er echt iets."
Uit: Organisatiedynamica
Het ZINnigste boek dat je ooit zult lezen
Ben Kuiken
Ben Kuiken, auteur van Het ZINnigste boek dat je ooit zult lezen, licht toe: 'Wat ik ontdekte tijdens mijn onderzoek is dat we in dit proces van betekenisgeving altijd worden gestuurd door bepaalde waarden. Het is dus niet waardenvrij. Die waarde noemt de Franse filosoof Gilles Deleuze de zin (sense) of het perspectief van de betekenisgeving.'
Ben Kuiken
Het ZINnigste boek dat je ooit zult lezen
In
Het ZINnigste boek dat je ooit zult lezen onderzoekt Ben Kuiken hoe betekenis ontstaat tussen mensen in 'conversaties van gebaren'. Hij laat zien hoe we met deze gesprekken onze sociale werkelijkheid vormgeven en maakt een belangrijk onderscheid tussen betekenis en zin, waarbij hij waarschuwt voor de dominantie van marktdenken in onze betekenisgeving.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Het ZINnigste boek dat je ooit zult lezen - ‘Een juweel’
Nico Jong
De oorspronkelijke betekenis van 'zin' is je weg of richting vinden. Afhankelijk van die zin, ofwel vanuit het perspectief waarmee dingen bekeken worden, kunnen ze meerdere betekenissen hebben. Kuiken's stelling is dat in onze samenleving de zin van de markt overheerst, waardoor onze eigenwaarde afhankelijk wordt van externe beoordelingen en materiële zaken.
Sensemaking in organisaties
In organisaties speelt sensemaking een sleutelrol bij veranderingsprocessen. Wanneer mensen geconfronteerd worden met nieuwe situaties, structuren of verwachtingen, proberen ze daar betekenis aan te geven. Deze betekenisgeving bepaalt vervolgens hoe ze zich zullen gedragen en of ze veranderingen zullen omarmen of weerstaan.
Thijs Homan
Het et-cetera-principe - Een nieuw perspectief op organisatieontwikkeling
In
Het et-cetera-principe laat Thijs Homan zien hoe medewerkers betekenis geven aan veranderingen en hoe deze betekenisgeving de werkelijke verandering bepaalt. Hij introduceert het concept van 'betekeniswolken' - informele netwerken waarin mensen samen betekenis construeren - en toont aan dat verandering pas écht plaatsvindt als deze betekenisgeving verandert.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Sensemaking in organisaties is niet alleen een individueel maar vooral een collectief proces. Mensen praten met elkaar, delen ervaringen en komen samen tot een gedeeld begrip van de situatie. Dit collectieve proces kan zowel verandering stimuleren als bestaande patronen versterken.
Leike van Oss
Jaap van 't Hek
Onveranderbaarheid van organisaties
Onveranderbaarheid van organisaties van Jaap van 't Hek en Leike van Oss belicht hoe betekenisgevingsprocessen zowel verandering kunnen stimuleren als bestaande structuren kunnen verstevigen. Deze klassieker toont aan hoe diep verankerd bepaalde patronen kunnen zijn in de collectieve betekenisgeving van organisaties.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 3 werkdagen
Wat nu!?
Uit het werk van Homan en Wetzels leren we dat bij organisatieverandering verschillende 'betekeniswolken' en 'betekenisvolken' ontstaan, elk met hun eigen interpretaties. Succesvolle verandering vraagt om aandacht voor deze verschillende perspectieven en ruimte voor dialoog tussen deze groepen, in plaats van het opleggen van één visie van bovenaf.
Game en Play – Sport en Spel
Jaap Boonstra
In veranderingsprocessen geven mensen met elkaar betekenis aan de situatie waarin ze zich bevinden en zoeken daarbij een veranderaanpak die bij hen en de situatie past. Ze spelen met elkaar een spel van verandering en vernieuwing, waarbij soms vaste regels (game) en soms open spel (play) de boventoon voeren.
Sensemaking en leiderschap
Voor leiders is het vermogen om betekenis te geven aan complexe situaties en deze met anderen te delen een essentiële vaardigheid. Dit wordt ook wel 'betekenisgevend leiderschap' genoemd – leiders die in staat zijn om een coherent verhaal te creëren dat richting geeft in tijden van verandering en onzekerheid.
Philippe Bailleur
Annette Meulmeester
Navigate
Navigate van Annette Meulmeester en Philippe Bailleur besteedt aandacht aan hoe leiders betekenis kunnen geven aan complexe situaties en patronen kunnen herkennen. Het boek biedt praktische handvatten voor leiders die in een VUCA-wereld (Volatile, Uncertain, Complex, Ambiguous) richting moeten geven.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Leiders van betekenis - Een no-nonsense kijk op hedendaags leiderschap
Petra Otten
In 'Leiders van betekenis' wordt beschreven hoe hedendaagse leiders niet alleen moeten streven naar 'making money' maar ook naar 'making meaning'. Een leider van betekenis geeft samen met een excellent team betekenis aan de gebeurtenissen die de organisatie raken, om vervolgens producten en diensten te ontwikkelen die hier een zinvol antwoord op bieden.
Persoonlijke betekenisgeving en zinvinding
Sensemaking speelt niet alleen een rol in organisaties maar ook in ons persoonlijke leven. Het helpt ons om ervaringen te verwerken, keuzes te maken en richting te geven aan ons leven. Vooral bij ingrijpende gebeurtenissen zoals verlies of verandering zoeken we naar betekenis.
Anna Lillioja
Waarom werken we?
In
Waarom werken we? onderzoekt Anna Lillioja hoe mensen betekenis vinden in hun werk of juist worstelen met het gebrek eraan. Ze laat zien dat werk niet alleen een manier is om geld te verdienen, maar ook een belangrijke bron van zingeving kan zijn – of juist een bron van vervreemding wanneer deze betekenis ontbreekt.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Jakob van Wielink
Leo Wilhelm
Denise van Geelen-Merks
Riet Fiddelaers-Jaspers
Professioneel begeleiden bij verlies
Professioneel begeleiden bij verlies van Jakob van Wielink, Leo Wilhelm, Denise van Geelen-Merks en Riet Fiddelaers-Jaspers beschrijft betekenisgeving als cruciaal element in het rouwproces. Het boek toont hoe mensen door zingeving verlieservaringen kunnen integreren in hun levensverhaal.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Sensemaking door verhalen
Verhalen spelen een belangrijke rol in betekenisgeving. Door ervaringen in verhaalvorm te gieten, kunnen we er structuur en betekenis aan geven. Bovendien helpen verhalen ons om ervaringen met anderen te delen en tot een gedeeld begrip te komen.
Saskia Tjepkema
Joeri Kabalt
Martijn van Ooijen
Luc Verheijen
Koen Weber
Lieve Scheepers
Verhalen veranderen
Verhalen veranderen van Saskia Tjepkema, Lieve Scheepers en anderen laat zien hoe verhalen helpen om betekenis te geven aan gebeurtenissen in organisaties en hoe dit verandering beïnvloedt. Het boek toont hoe narratieve benaderingen kunnen bijdragen aan organisatieontwikkeling.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Annet Scheringa
Simone Beemster
Storylistening
In
Storylistening tonen Annet Scheringa en Simone Beemster hoe verhalen helpen bij het geven van betekenis aan abstracte concepten zoals missie, visie en kernwaarden. Door te luisteren naar verhalen binnen de organisatie kunnen leiders beter begrijpen welke betekenis medewerkers geven aan hun werk.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Betekenis & Bullshit - Werken aan vertrouwen is nooit af
Rogier van der Wal
In 'Betekenis & Bullshit' pleit Stephan Ummelen voor authentieke betekenisgeving in organisaties, in plaats van oppervlakkige purpose-statements. Hij benadrukt dat samenwerken gaat over relaties, relaties gaan over vertrouwen, en vertrouwen gaat over het delen van waarden. Betekenis maak je samen.
Collectieve sensemaking voor complexe vraagstukken
Voor het oplossen van complexe maatschappelijke vraagstukken – ook wel 'wicked problems' genoemd – is collectieve sensemaking essentieel. Het gaat erom dat verschillende perspectieven en expertises bij elkaar komen om tot een gedeeld begrip van het probleem te komen en gezamenlijk naar oplossingen te zoeken.
Karel van Berkel
Anu Manickam
Wicked World
Wicked World van Anu Manickam en Karel van Berkel presenteert collectieve sensemaking als essentieel voor het omgaan met complexe uitdagingen. Het boek biedt handvatten voor het organiseren van processen waarin verschillende stakeholders samen betekenis kunnen geven aan ingewikkelde vraagstukken.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Publieke bezinning - Socratische dialogen over maatschappelijke vraagstukken
Nico Jong
In 'Publieke bezinning' wordt beschreven hoe socratische dialogen kunnen bijdragen aan gezamenlijke betekenisgeving rond maatschappelijke vraagstukken. De auteurs pleiten voor meer ruimte voor bezinning en reflectie in het publieke debat, in plaats van de dominante gespreksvormen van monoloog en debat.
De rol van taal in sensemaking
Taal speelt een cruciale rol in betekenisgeving. De woorden die we kiezen en de verhalen die we vertellen, bepalen voor een groot deel hoe we de werkelijkheid zien en ervaren. Door bewuster om te gaan met taal, kunnen we ook bewuster betekenis geven aan wat we meemaken.
Mark van Twist
Woorden wisselen
In
Woorden wisselen, een klassieker van Mark van Twist, wordt onderzocht hoe taal in organisaties en bestuur gebruikt wordt om betekenis te geven aan complexe realiteiten. Het boek toont hoe framing en het gebruik van metaforen bepalend zijn voor hoe we situaties interpreteren.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen
Wat communiceren betekent
Nico Jong
In 'Wat communiceren betekent' wordt gesteld dat communiceren in essentie het kenbaar maken van betekenissen is, en niet - zoals velen nog altijd denken - het maken van communicatiemiddelen. Kernbegrippen zijn betekenis, betekenisdrager en context. Communiceren is de betekenis die een unieke context aan een betekenisdrager geeft.
Sensemaking en de toekomst van werk
In een wereld waarin kunstmatige intelligentie en automatisering steeds meer taken overnemen, wordt het menselijke vermogen tot betekenisgeving belangrijker dan ooit. Het gaat om vaardigheden die moeilijk te automatiseren zijn: patronen herkennen, contextueel denken, empathie tonen en zinvolle verhalen creëren.
Yuval Noah Harari
Homo Deus
In
Homo Deus onderzoekt Yuval Noah Harari hoe traditionele bronnen van betekenis worden uitgedaagd door nieuwe technologieën. Hij verkent hoe menselijke betekenisgeving verandert wanneer oude verhalen en mythen niet meer voldoen, en stelt fundamentele vragen over de toekomst van zingeving in een post-humanistische wereld.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Ben Kuiken: ‘We moeten leren om de zin weer uit onszelf te halen’
Ben Kuiken
Ben Kuiken waarschuwt: 'We zijn gewend geraakt aan een maatschappij waarin we het normaal vinden om hard te werken en flink carrière te maken, om duimpjes te verzamelen op sociale media, om zoveel mogelijk geld te verdienen. Over de zin daarvan denken we niet meer na. Terwijl menigeen er uitgeput van raakt.'
Jaap Boonstra
Leiders in cultuurverandering
In de klassieker
Leiders in cultuurverandering beschrijft Jaap Boonstra cultuurverandering als een interactief proces van betekenis geven. Het boek laat zien hoe leiders een cruciale rol spelen in het faciliteren van betekenisgevende gesprekken die essentieel zijn voor succesvolle verandering.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Sensemaking als doorlopend proces
Betekenisgeving is nooit 'af'. Het is een doorlopend proces waarin we voortdurend onze ervaringen en de informatie om ons heen interpreteren en herinterpreteren. Naarmate we nieuwe ervaringen opdoen en in contact komen met andere perspectieven, kan onze betekenisgeving veranderen.
Wouter Hart
Anders Vasthouden
In
Anders Vasthouden, een klassieker van Wouter Hart, staat het werken vanuit de bedoeling centraal - wat in de kern draait om betekenisgeving. Hart laat zien hoe belangrijk het is om steeds opnieuw de verbinding te maken tussen dagelijks werk en een hoger doel, om zo betekenis te blijven ervaren in ons werk.
Boek bekijken
Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis
Leo van de Voort: Energie en het ‘taaie inrichten’
Leo van de Voort
Door wantrouwen verstikte organisaties worden geteisterd door een mismatch tussen 'toekomstbestendige ruimte om te organiseren' en misplaatste, adembenemende protocollen. Waar alle positieve energie verloren gaat. Energie moet een bron hebben in het richten, tot stand komen in het verrichten, maar vooral zijn verankerd in het inrichten.
Conclusie: De kracht van betekenisgeving
Sensemaking of betekenisgeving is een fundamenteel menselijk proces dat ons helpt om de complexe wereld om ons heen te begrijpen en er grip op te krijgen. Of het nu gaat om organisatieverandering, persoonlijke ontwikkeling of maatschappelijke vraagstukken – het vermogen om betekenis te geven aan wat er gebeurt, is cruciaal voor effectief handelen.
In een tijd van toenemende complexiteit en voortdurende verandering wordt sensemaking belangrijker dan ooit. Het stelt ons in staat om samen betekenis te construeren, coherente verhalen te creëren en richting te geven aan ons handelen. Niet als eenmalige actie, maar als doorlopend proces waarin we steeds opnieuw betekenis geven aan wat we meemaken.
Zo kunnen we samen navigeren door een complexe wereld en vormgeven aan een toekomst die niet alleen efficiënt en effectief is, maar ook betekenisvol en zingevend.
De bestsellers
-
€ 34,90
-
€ 49,95
-
€ 34,90
-
€ 31,95
-
€ 54,50
