Pseudowetenschap: Wanneer het wetenschappelijk lijkt, maar niet is

In een wereld waar informatie overal beschikbaar is, worden we dagelijks geconfronteerd met claims die wetenschappelijk lijken, maar dat bij nader inzien niet zijn. Pseudowetenschap presenteert zich in een wetenschappelijk jasje zonder te voldoen aan wetenschappelijke standaarden. Of het nu gaat om gezondheidsclaims, managementtheorieën of complotideeën - het kritisch beoordelen van informatie is belangrijker dan ooit.

Leo Pot

Lulkoek

In Lulkoek onderzoekt Leo Pot hoe hardnekkig pseudowetenschappelijke ideeën kunnen zijn. Hij behandelt vijftig wijdverbreide onjuistheden, van aardstralen tot astrologie, en laat zien waarom zelfs hoogopgeleide mensen vaak vatbaar zijn voor onwetenschappelijke claims.
Boek bekijken

€ 12,50

Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen

De verontrustende aantrekkingskracht van pseudowetenschap

Waarom zijn zoveel mensen gevoelig voor ideeën die wetenschappelijk niet onderbouwd zijn? Pseudowetenschap biedt vaak eenvoudige verklaringen voor complexe problemen en speelt in op onze wens naar controle en betekenis. Bovendien klinken deze theorieën vaak plausibel voor wie niet bekend is met wetenschappelijke methoden.

Spotlight: Adriaan ter Braack

Wetenschapsjournalist Adriaan ter Braack heeft zich gespecialiseerd in het bestrijden van pseudowetenschap en desinformatie. Onder zijn pseudoniem 'Sjamadriaan' weerlegt hij online gezondheidsmythes en analyseert hij kritisch hoe influencers en BN'ers misleidende informatie verspreiden.

Adriaan ter Braack

Eigen onderzoek eerst

In Eigen onderzoek eerst onderzoekt Ter Braack de oorsprong van pseudowetenschappelijke claims en waarom mensen er geloof aan hechten. Hij biedt praktische handvatten om desinformatie te herkennen en kritisch te blijven, juist wanneer beweringen wetenschappelijk lijken.
Boek bekijken

€ 23,99

Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen

Pseudowetenschap in management en organisaties

Niet alleen in de gezondheidswereld of bij complotdenkers tiert pseudowetenschap welig. Ook in het bedrijfsleven worden regelmatig theorieën en modellen gebruikt die wetenschappelijk niet onderbouwd zijn maar zich wel als zodanig presenteren.

Phil Rosenzweig

The Halo Effect

In The Halo Effect onthult Phil Rosenzweig hoe veel populaire managementtheorieën gebaseerd zijn op pseudowetenschappelijk onderzoek. Hij laat zien hoe bedrijfssucces achteraf vaak wordt 'verklaard' met theorieën die bij nader inzien weinig empirische basis hebben.
Boek bekijken

€ 11,99

Verwachte levertijd ongeveer 6 werkdagen

"Wanneer een bedrijf goed presteert, zijn we geneigd elke beslissing of eigenschap als positief te bestempelen. Zodra de prestaties kelderen, zien we precies dezelfde kenmerken als negatief. Dit is geen wetenschap, maar storytelling achteraf." Uit: The Halo Effect

De psychologie achter pseudowetenschap

Waarom zijn we zo vatbaar voor pseudowetenschappelijke claims? De antwoorden liggen deels in onze psychologische make-up en de manier waarop ons brein informatie verwerkt en beoordeelt.

Eric Rassin

Het Spinoza-effect

In Het Spinoza-effect verkent Eric Rassin waarom mensen vatbaar zijn voor pseudowetenschap. Hij beschrijft hoe onze natuurlijke neiging tot goedgelovigheid ons parten speelt bij het beoordelen van informatie, en hoe we kritischer kunnen worden.
Boek bekijken

€ 20,99

Verwachte levertijd ongeveer 2 werkdagen

Lulkoek - Hoe 50 waarheden van anderen zorgvuldig om zeep worden geholpen

Leo Pot

In een artikel over Lulkoek wordt uitgelegd hoe pseudowetenschap vaak een wetenschappelijk sausje krijgt. Beweringen lijken wetenschappelijk onderbouwd, maar maken in werkelijkheid verkeerd gebruik van wetenschappelijke methodes of kunnen niet worden aangetoond, zoals bij 'intelligent design' of energiestromen in het lichaam.

Artikel lezen

Pseudowetenschap in de gezondheidszorg

Vooral op gezondheidsgebied kan pseudowetenschap schadelijke gevolgen hebben. Van wonderdiëten tot onbewezen therapieën - misleidende gezondheidsclaims kunnen mensen weghouden van effectieve behandelingen.

Jojanneke Kant

De vragendokter

In De vragendokter behandelt Jojanneke Kant verschillende pseudowetenschappelijke gezondheidsclaims. Ze onderzoekt kritisch de bewijsvoering achter populaire supplementen en alternatieve behandelmethoden die vaak grote beloftes doen maar weinig wetenschappelijke basis hebben.
Boek bekijken

€ 20,99

Vandaag voor 21:00 besteld, morgen in huis

Lulkoek Een belangrijk inzicht uit Lulkoek is dat we allemaal vatbaar zijn voor pseudowetenschappelijke ideeën, ongeacht ons opleidingsniveau. Het vermogen om kritisch te denken vereist voortdurende oefening en de bereidheid om onze eigen overtuigingen te onderzoeken.

Hoe herken je pseudowetenschap?

Er zijn verschillende signalen die kunnen wijzen op pseudowetenschap. Denk aan buitensporige claims zonder adequaat bewijs, het negeren van tegenstrijdig bewijs, verwijzen naar 'geheime kennis' of het gebruik van indrukwekkende maar betekenisloze jargon.

Eigen onderzoek eerst Eigen onderzoek eerst leert ons dat echte wetenschap open staat voor kritiek en falsificatie. Pseudowetenschap daarentegen beschouwt kritiek vaak als bewijs van een samenzwering of onwil om 'nieuwe inzichten' te accepteren.

"Het is elke keer ontluisterend te zien hoe groot de bonte stoet van mensen is die geloof hecht aan ongefundeerde vooroordelen, aannames en verzinsels; en onder hen ook mensen met een behoorlijk opleidingsniveau." Uit: Lulkoek

De rol van media en sociale netwerken

In het digitale tijdperk kunnen pseudowetenschappelijke ideeën zich razendsnel verspreiden. Sociale media bieden een platform waar iedereen 'expert' kan zijn, ongeacht kwalificaties. Clickbait-koppen en sensationele verhalen trekken meer aandacht dan genuanceerde wetenschappelijke artikelen.

Het Spinoza-effect Een waardevolle les uit Het Spinoza-effect is dat we onze eerste intuïtieve reacties moeten wantrouwen. Rassin toont hoe ons brein geneigd is om informatie die aansluit bij bestaande overtuigingen gemakkelijker te accepteren, wat ons vatbaar maakt voor pseudowetenschap.

Conclusie: Het belang van kritisch denken

In een tijd van informatie-overload is het onderscheiden van wetenschap en pseudowetenschap een essentiële vaardigheid. Niet voor niets besteden boeken als die van Ter Braack, Pot en Rassin hier zoveel aandacht aan. Door kritisch te blijven, bronnen te controleren en de kwaliteit van bewijsvoering te beoordelen, kunnen we ons wapenen tegen misleidende claims. Want hoewel pseudowetenschap vaak aantrekkelijk verpakt is, blijft de wetenschappelijke methode onze beste bescherming tegen misinformatie.