trefwoord
Complexe problemen aanpakken: een nieuwe kijk op wicked problems
In onze snel veranderende wereld worden we steeds vaker geconfronteerd met complexe problemen die niet opgelost kunnen worden door één organisatie of vanuit één perspectief. Deze 'wicked problems' kenmerken zich door onderlinge verbondenheid, onzekerheid en de betrokkenheid van diverse belanghebbenden. Van klimaatverandering tot sociale ongelijkheid: deze uitdagingen vragen om een andere aanpak dan traditionele probleemoplossing. Deze pagina biedt inzicht in de kenmerken van complexe problemen en verschillende methodieken om ermee om te gaan.
Wat zijn complexe problemen?
Complexe problemen zijn vraagstukken waarbij er geen zichtbare relatie is tussen oorzaak en gevolg. Ze worden gekenmerkt door een grote samenhang tussen verschillende onderdelen, die tegelijkertijd autonoom in hun handelen zijn. Bij deze vraagstukken is het gedrag van afzonderlijke onderdelen niet te voorspellen, en heeft niemand het volledige overzicht. Het zijn vraagstukken die zo ingewikkeld zijn dat ze niet door één enkele organisatie of discipline kunnen worden opgelost.
Eric Spaans: ‘Duurzame veranderingen door productieve ontmoetingen’
Eric Spaans
Dit artikel van Eric Spaans beschrijft uitstekend de kenmerken van complexe vraagstukken. Hij benadrukt dat bij deze problemen niemand het volledige overzicht heeft en dat top-down opgelegde oplossingen zelden leiden tot duurzame resultaten. In plaats daarvan is er behoefte aan leiders die het aandurven om samen met andere belanghebbenden de 'common ground' te ontdekken.
Power & Love: een balans vinden
Bij het aanpakken van complexe problemen is het belangrijk om verschillende krachten in balans te brengen. Een interessante benadering hiervan wordt geboden door Adam Kahane, die stelt dat we zowel 'macht' als 'liefde' nodig hebben om complexe maatschappelijke vraagstukken op te lossen.
Adam Kahane is een wereldwijd erkende expert in het faciliteren van gesprekken en veranderingsprocessen rond complexe problemen. Hij werkt met diverse teams aan uitdagingen zoals economische ontwikkeling, klimaatverandering en vredestichting. Door zijn werk met directeuren, politici, generaals en guerrillastrijders heeft hij een uniek perspectief ontwikkeld op het oplossen van diepgewortelde maatschappelijke vraagstukken.
Adam Kahane
Power & love
In 'Power & love' onthult Kahane hoe complexe problemen alleen opgelost kunnen worden door zowel macht als liefde in te zetten. Hij definieert complexe problemen als uitdagingen die dynamisch, sociaal en productief complex zijn - problemen waarbij oorzaak en gevolg niet eenvoudig te bepalen zijn en verschillende perspectieven samenkomen.
Boek bekijken
Vandaag voor 17:00 besteld, morgen in huis
Macht zonder liefde is gevaarlijk en wreed. Liefde zonder macht is sentimenteel en anorexisch. Deze twee, macht en liefde, moeten hand in hand gaan om complexe problemen daadwerkelijk op te lossen.
Uit: Power & love
Auteurs die schrijven over 'complexe problemen'
Organisatienetwerken voor complexe vraagstukken
Voor het aanpakken van complexe maatschappelijke problemen is samenwerking tussen organisaties essentieel. Organisatienetwerken ontstaan juist om deze complexe problemen aan te pakken en bieden mogelijkheden die individuele organisaties niet hebben.
Patrick Kenis
Bart Cambré
Organisatienetwerken
Het boek 'Organisatienetwerken' van Bart Cambré en Patrick Kenis beargumenteert dat organisatienetwerken juist ontstaan om complexe maatschappelijke en organisatorische problemen aan te pakken die zo ingewikkeld zijn dat ze niet door één enkele organisatie kunnen worden opgelost.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Sociale innovatie in de praktijk - Zoeken naar nieuwe antwoorden
Philip Karré
Dit artikel over sociale innovatie legt uit dat hardnekkige 'wicked problems' niet meer door alleen de overheid kunnen worden opgelost. Er is behoefte aan nieuwe vormen van samenwerking tussen overheden, marktpartijen, maatschappelijke instellingen en burgers. Sociale innovatie biedt hiervoor een kader, waarbij nieuwe antwoorden worden gezocht voor maatschappelijke vraagstukken.
Leiderschap bij complexe vraagstukken
Complexe problemen vragen om een ander type leiderschap dan traditionele hiërarchische modellen. Een belangrijke benadering is dialogisch leiderschap, waarbij het aangaan van betekenisvolle dialogen centraal staat.
SPOTLIGHT: Rens van Loon
Rens van Loon is emeritus hoogleraar Dialogical Leadership aan Tilburg University en begeleidt bestuurders, toezichthouders en andere leiders in hun ontwikkeling. Zijn expertise ligt in het begeleiden van leidinggevenden bij het navigeren door complexe situaties middels dialoog.
Meer over Rens van Loon
Rens van Loon
Dialogisch Leiderschap
In 'Dialogisch Leiderschap' biedt
Dialogisch Leiderschap strategieën voor het aanpakken van complexe problemen in een steeds complexere omgeving. Van Loon laat zien hoe leiders door dialoog verschillende perspectieven kunnen integreren om tot duurzame oplossingen te komen voor uitdagingen zonder eenvoudige of standaardoplossingen.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Liefdevol leidinggeven
Jacqueline Hospers
Dit artikel over liefdevol leidinggeven sluit naadloos aan bij de uitdagingen van complexe problemen. Het benadrukt dat managers vaak te snel met oplossingen komen, terwijl complexe situaties juist vragen om het omarmen van onzekerheid, het verkennen van uitersten en het vermijden van snelle fixes. De vijf praktische tips helpen leiders om comfortabel te worden met oncomfortabele situaties.
Co-design en participatieve methoden
Voor het aanpakken van complexe problemen zijn participatieve methoden essentieel. Deze benaderingen betrekken alle belanghebbenden bij het vinden van oplossingen en erkent hun unieke perspectieven en expertise.
Wina Smeenk
The Co-design Canvas
In 'The Co-design Canvas' biedt Wina Smeenk een praktisch framework voor het omgaan met complexe maatschappelijke uitdagingen. Het boek behandelt hoe de Co-Design Canvas helpt bij vraagstukken die gekenmerkt worden door onderlinge verbondenheid, onzekerheid en meerdere belanghebbenden.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Madelon Eelderink
Handboek Participatief Actieonderzoek
Handboek Participatief Actieonderzoek van Madelon Eelderink introduceert PAO als methode specifiek ontworpen voor het aanpakken van complexe problemen. Eelderink legt uit waarom en hoe deze methode effectief is voor problemen die gekenmerkt worden door vele onderling verbonden factoren en verschillende perspectieven.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Handboek Participatief Actieonderzoek
Een belangrijke les uit Eelderink's werk is dat bij complexe problemen de oplossingen niet van buitenaf opgelegd kunnen worden, maar moeten ontstaan vanuit de gemeenschap zelf. Participatief Actieonderzoek faciliteert 'community-up' co-creatie, waarbij de kennis en ervaring van alle betrokkenen wordt erkend en gewaardeerd.
Design thinking voor complexe vraagstukken
Design thinking biedt een gestructureerde aanpak voor het oplossen van complexe problemen door empathie, creativiteit en iteratie te combineren. Deze benadering is bijzonder waardevol voor maatschappelijke vraagstukken die traditionele oplossingsmethoden overstijgen.
Cor Noltee
Het kleine grote design thinking doeboek
Het kleine grote design thinking doeboek van Cor Noltee richt zich op het aanpakken van complexe maatschappelijke problemen zoals onderwijs, zorg, milieu en armoede. Noltee biedt praktische handvatten voor het doorbreken van vastgeroeste denkpatronen en het vinden van nieuwe oplossingen voor uitdagingen met meerdere, onderling verbonden factoren.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Wicked World - Systeeminnovatie voor complexe vraagstukken
Karel van Berkel
In het artikel 'Wicked World' wordt benadrukt dat complexe uitdagingen zoals robotisering, polarisatie en globalisering over grenzen van afdelingen, organisaties en disciplines heen gaan. Het artikel pleit voor erkenning van complexiteit en introduceert het concept van systeemwijsheid als startpunt voor systeeminnovatie, waarbij dieper duiken en het zien van verbanden en patronen essentieel is.
Het uitgebreide denken
De complexiteit van hedendaagse problemen vraagt om nieuwe manieren van denken die verder gaan dan traditionele cognitieve benaderingen. Het concept van 'het uitgebreide denken' biedt hiervoor interessante inzichten.
Annie Murphy Paul
The Extended Mind
In
The Extended Mind stelt Annie Murphy Paul dat we onze uitgebreide denkcapaciteit nodig hebben om de complexe problemen van onze tijd aan te pakken. Ze onderzoekt hoe we kunnen denken buiten de grenzen van ons brein door gebruik te maken van ons lichaam, onze omgeving en onze relaties met anderen.
Boek bekijken
Verwachte levertijd ongeveer 9 werkdagen
BEgrip - Werken met complexiteit voor de publieke professional
Angela Riddering
Het artikel over 'BEgrip' sluit hier goed op aan en beschrijft hoe complexe opgaven zoals energietransitie, circulaire economie en kansengelijkheid een andere manier van denken en werken vereisen. Het artikel introduceert het concept 'BEgrip' als alternatief voor 'grip krijgen' op complexe vraagstukken, waarbij het erkennen van onzekerheid centraal staat.
Van reorganisatie naar dynamisch organiseren
Traditionele organisatiestructuren zijn vaak niet flexibel genoeg om complexe problemen aan te pakken. Er is behoefte aan nieuwe modellen van organiseren die beter kunnen inspelen op de dynamische aard van complexe vraagstukken.
Dynamisch organiseren - Stop met reorganiseren, het gaat vanzelf!
Frank van Kuijck
Dit artikel over dynamisch organiseren laat zien dat traditionele functionele en hiërarchische aansturing haar langste tijd heeft gehad. In plaats van reorganiseren is er behoefte aan dynamisch organiseren, waarbij samenwerking georganiseerd wordt vanuit competenties, vaardigheden en persoonlijkheden van mensen om flexibel in te kunnen spelen op veranderende klantvragen.
Rosabeth Moss Kanter
Op zoek naar nieuwe oplossingen
Op zoek naar nieuwe oplossingen van Rosabeth Moss Kanter richt zich specifiek op het aanpakken van complexe, systemische maatschappelijke problemen die niet kunnen worden opgelost binnen traditionele kaders. Kanter identificeert de kenmerken van deze uitdagingen en laat zien waarom ze geavanceerd leiderschap vereisen.
Boek bekijken
Vandaag voor 23:00 besteld, morgen in huis
Veranderen van maatschappelijke organisaties - Inzicht in complexe veranderopgaven
Frank van Kuijck
Dit artikel over het veranderen van maatschappelijke organisaties sluit hierop aan. Het benadrukt dat deze organisaties opereren op het snijvlak van overheid, markt en gemeenschap, wat zorgt voor spanning doordat niet elke speler dezelfde belangen heeft. Boonstra's 'spelmodel' wordt gepresenteerd als methode om verandering te realiseren in deze complexe context.
Conclusie: voorbij de simplistische oplossingen
Complexe problemen vragen om een fundamenteel andere aanpak dan we gewend zijn. Zoals Eric Spaans in zijn artikel 'Het Roode Vaandel' (ArtikelID: 5897) treffend schrijft: "De roep om een leider met durf, die ons dan als een Mozes eerst door de Rode Zee en vervolgens door de woestijn naar het beloofde land leidt, is dan altijd aanwezig. Maar, zo leert de geschiedenis, die zijn maar zelden succesvol."
In plaats daarvan hebben we benaderingen nodig die de complexiteit erkennen, verschillende perspectieven samenbrengen, en ruimte bieden voor co-creatie en experimenteren. De boeken en inzichten op deze pagina bieden samen een toolbox voor het werken met complexe problemen - niet om ze definitief op te lossen, maar om ze te benaderen met wijsheid, empathie en een openheid voor voortdurend leren en aanpassen.
De bestsellers
-
€ 26,50
-
€ 32,00
-
€ 31,95
-
€ 38,90
-
€ 23,50
