Risk Happens!

'Risk happens! Managing risk and avoiding failure in business projects' koppelt Britse degelijkheid aan gestructureerd omgaan met risico's. Het richt zich op projecten en voor het eerste deel van het boek is dat terecht. Voor het tweede deel schiet het tekort, zoals zal blijken. Het boek start met de gebruikelijke stappen - risico's identificeren, analyseren en beheersen – ter ondersteuning van projectmanagement. Hoewel dit niet spannend klinkt worden wel vele praktische tips geboden, die vaak kernachtig in figuren zijn samengevat. Zo geeft een diagram met projectkosten tegen projectrisico's in één oogopslag weer welke risicobeheersmaatregelen financieel wel en niet haalbaar zijn. Dit lijkt te eenvoudig voor woorden, toch zie ik dit in de Nederlandse praktijk van risicomanagement nog niet toegepast worden. De hoofdstukken met de risicomanagement stappen getuigen van veel inzicht en ervaring van de auteur. Zo wordt bij de risico identificatie fijntjes gewezen op de inherente onzekerheid van aannames. Hoe vaak komt het niet voor dat aannames niet expliciet worden gemaakt, en daarmee als schijnzekerheden door het project wandelen? Totdat ze ontmaskerd worden… Het tweede deel van het boek beslaat zo'n kleine 20 procent van het geheel. Misschien is dit desondanks wel het belangrijkste deel, vanwege de rode draad: de factor mens. Ook dit is een tendens. In aanvulling op de risicomanagementmethodiek met bijbehorende processtappen krijgt de mens bij het maken van die stappen steeds meer de aandacht. Dit deel beschrijft het betrekken van stakeholders bij risicomanagement, de mate van bereidheid om risico's daadwerkelijk te nemen, risicopsychologie, en rol van organisatiecultuur bij omgaan met risico's. Het stijgt uit boven projecten en is direct organisatiebreed toepasbaar. Het hoofdstuk met de psychologische factoren die een rol spelen bij het hanteren van risico's, is al een prima reden om dit boek te willen hebben. Zowel in de Nederlandse als in de buitenlandse literatuur ben ik nog geen risico boek tegengekomen, wat dit zo kernachtig voor individuen en groepen samenvat. Inzicht in diverse individuele biases, ofwel vaak onbewuste en subjectieve interpretaties, geeft een realistischer beeld op risico's en dus ook op mogelijkheden om daar effectief mee om te gaan. Daarnaast spelen groepseffecten een belangrijke rol. Wat te denken van de 'risky shift', waarbij de groep een groter risico accepteert dan de individuen afzonderlijk zouden doen? En het aanpalende 'group think', waarbij de neuzen allemaal zo goed in één richting staan, dat gezonde twijfel structureel de kop in wordt gedrukt? Met al deze o zo menselijke fenomenen in je achterhoofd ga je toch anders aankijken tegen risico's. Kortom, dit boek is een verrijking van de beschikbare boeken op dit gebied. Het is compact en eenvoudig leesbaar, waardoor het Engels voor velen geen belemmering zal zijn. Alleen al het inzicht in de risico psychologie zou tot het standaard repertoire moeten behoren, van iedereen met onzekerheden die te maken krijgt. Wie is dat momenteel niet?