Empathie kweken voor topmensen

Veel managementliteratuur gaat over hoe managers meer empathie kunnen ontwikkelen voor hun medewerkers, vertelt Noël Slangen, een van de bekendste communicatieadviseurs van België. Dat kan voor veel managers uit de lagere echelons nuttige literatuur zijn, maar de echte toppers, de reuzen, bereik je er niet mee. Topmensen uit het bedrijfsleven, maar ook uit de politiek, opereren op een heel ander niveau. Iedereen die wel eens geconfronteerd is met een echte reus kan erover meepraten: zij beperken zich over het algemeen tot een kleine kring trouwe adviseurs en luisteren niet snel naar anderen. ‘Vaak spreken zij echt een andere taal’, zegt Slangen. ‘Echte topmensen zijn vaak extreem ongeduldig. Reuzen zijn prima donna’s: je kunt van hen haast niet verwachten dat ze door de knieën gaan, ze zijn met zoveel verschillende dingen bezig.’

Dat is de reden dat Slangen het in zijn boek heeft omgedraaid: hij wil ons leren hoe wij om moeten gaan met reuzen, hoe wij ervoor kunnen zorgen dat zij wel luisteren. ‘Ik wil een beter inzicht bieden in hoe reuzen denken, hoe zij reageren en wat zij van anderen verwachten.’ En dat is geen onbescheiden streven, want bij het schrijven van dit boek kon Slangen terugvallen op zijn rijke ervaring in de omgang met reuzen. Zoals hij in zijn voorwoord schrijft, heeft hij de afgelopen 25 jaar het voorrecht gehad samen te werken met ‘bekende CEO’s van internationale en nationale bedrijven, voorzitters van raden van bestuur, innovatieve ondernemers en politici van de meest uiteenlopende pluimage, waaronder zes gewezen eerste ministers van België’. Een indrukwekkend CV, dat in België nog wel eens voor scheve ogen heeft gezorgd, erkent Slangen. ‘Dat is een extra reden waarom ik dit boek wilde schrijven: sommige mensen raken gefrustreerd als zij geen toegang krijgen tot toppers. Zij denken: waarom ik niet en Slangen wel? Deze mensen wil ik graag antwoord geven.’

Eén van de belangrijkste redenen dat de communicatie van ‘gewone stervelingen’ en reuzen misloopt, is angst. ‘Mensen hebben de neiging hun eigen logica toe te passen op het gedrag van reuzen. Maar zij vergeten dat reuzen een ander waarden- en actiepatroon hebben. Wanneer mensen de indruk krijgen dat reuzen niet geïnteresseerd zijn, vatten zij dat op als desinteresse. Een verkeerde conclusie. Reuzen hebben de neiging zich intensief bezig te houden met medewerkers of andere mensen die zij niet vertrouwen. Mensen op wie zij wel vertrouwen, zullen ze negeren. Dat is een goede illustratie van mijn stelling dat het slim is om je te leren verplaatsen in reuzen.’

Hoe hij het zelf heeft geleerd? Het gaat Slangen te ver om het een talent te noemen. ‘Ik beschouw het als een ambacht’, zegt hij. ‘Ik heb het geluk gehad dat ik voor veel verschillende reuzen heb mogen werken. En misschien dat mijn blik minder beneveld was door angst, zoals andere mensen wel gebeurt. Veel mensen zijn geneigd eerste ministers of andere topmensen te vertellen wat zij willen horen. Die neiging heb ik nooit gehad. Verder heb ik altijd een scherp oog gehad voor de eigenheid van de job: hoe reageren bepaalde groepen mensen op bepaalde prikkels. Daar gaat het om in de communicatie.’ Slangen heeft er vertrouwen in dat hij daar met dit boek ook in zal slagen. ‘Je kunt dit boek vergelijken met de receptenboeken die veel topkoks tegenwoordig publiceren. In feite bied ik een blik in de keuken. Mensen die willen, kunnen hier veel van leren.’