Via een aflevering van VPRO’s Tegenlicht maakte ik kennis met de Amerikaan Douglas Rushkoff. Hij is mediatheoreticus, waar ik nog nooit van had gehoord. Zijn laatste boek Present shock brengt je met een schok in onze (digitale) realiteit. De mediatheoreticus blijkt zeer praktisch te kunnen schrijven. Met vele voorbeelden overtuigt het boek dat zowel verleden als toekomst steeds meer in het heden plaats vinden. Is dit wennen? Dit is de present shock en we zitten er midden in.

‘Eyes wide shut’ is de paradoxale titel van de laatste film van Stanley Kubrick uit 1999. Op Wikipedia is deze psychologische thriller, met hoofdrollen voor de topacteurs Tom Cruise en Nicole Kidman, beschreven als ‘… een mengeling van droomwerelden, verleiding en angst gevangen in een weelderig olieverfschilderij.’ Hier moest ik aan denken na het lezen van het fascinerende boek ‘Deze beslissing verandert je leven’, van de Britse econome en hoogleraar Noreena Hertz.

Het is een titel die gemengde gevoelens kan opleveren. En dat is precies wat de bedoeling is van de auteur van ‘Ga vreemd!’ De kern van dit boek over slim innoveren is om gebruik te maken van wat al gedaan wordt in andere branches. Door dergelijke bedrijfsprocessen, verdienmodellen of klantbenaderingen te combineren met wat gangbaar is in de eigen branche kunnen verrassende innovaties ontstaan.

De nieuwe realiteit voor management accounting en control. Dit is de ondertitel van een baanbrekend boek. Als u nu meteen denkt, ‘ik ben geen controller en heb eigenlijk niets met cijfers’, lees vooral verder. Bent u accountant of controller? Lees dan óók verder. Dit boek is namelijk voor u beiden essentieel. In Van Cijfers naar Waarden brengt Kees Tillema de schijnwereld van cijfers en controle met een luide knal, dwars door de geluidsbarrière, terug in de realiteit.

‘Dat is het risico!’ Het is de nieuwste titel van Frits Bosch over omgaan met risico’s in de financiële wereld. Het accent van het boek ligt op het vermogensbeheer voor Nederlandse pensioenfondsen, met als primaire doelgroep bestuurders en professionals in de financiële sector. De vier aspecten risico, gedrag, toezicht en ethiek komen achtereenvolgens aan de orde en worden in de epiloog bij elkaar gebracht. Wat is het risico van een dergelijk boek?

In 5 stappen zelf uw organisatierisico’s managen. Dat is de ondertitel van ‘Ga niet langs af’. Het is geschreven door Robert van Asch en Maria Dorresteijn, met een voorwoord van de voorzitter van MKB-Nederland. Dit maakt gelijk de doelgroep helder en hiermee vult het boek een gat in de markt. Het boek is compact, vlotgeschreven en helder opgemaakt. Is het hiermee ook een ideale introductie op risicomanagement voor de beslissers in het MKB?

Wat is er al niet gezegd en geschreven over organisatieontwikkeling? Veel, maar nog lang niet alles, zo blijkt uit het magistrale boek ‘Het et-cetera principe - Een nieuw perspectief op organisatieontwikkeling’. Het is geschreven door Thijs Homan, hoogleraar Change and Implementation bij de Open Universiteit. Eerst een kleine waarschuwing, het lezen van dit boek kan af en toe een ongemakkelijk gevoel oproepen, dat bij gewoon verder lezen dan weer wel wordt omgezet in fascinatie en verwondering.

Risicomanagement: Vanuit het Dynamisch Business Model®. Laat je niet afschrikken door de titel van dit sterke boek van Lizanne Vroom. Misschien is dit momenteel wel het beste boek dat in het Nederlandse taalgebied over risicomanagement beschikbaar is. Saillant detail, het is een uitgave van NIBE-SVV. Dit is volgens de gelijknamige website hét kennisinstituut van de financiële wereld. Inderdaad, die sector waarin over risicomanagement de laatste jaren nogal wat te doen is.

Persoonlijke veiligheid, niet ziek worden van je werk. Al bijna 10 jaar zijn alle bedrijven met personeel wettelijk verplicht om de gezondheidsrisico's voor medewerkers in kaart te brengen én te beheersen. Hierover is recent een boek verschenen dat de mens in de organisatiecultuur centraal zet: 'Van risico-inventarisatie naar cultuurverandering'. Het is geschreven door Water Zwaard en Cecile van der Velde, beide ervaren adviseurs veiligheidskunde én meer dan gemiddeld geïnteresseerd in de factor mens.

Na je vakantie zin om weer op reis te gaan? De vakantiedagen zijn echter op en je bent veroordeeld tot dromen op de bank, 's avonds na je werk. Lees dan 'The Innovation Expedition: A Visual Toolkit to Start Innovation' van de Nederlandse innovatieman Gijs van Wulfen. Dit oogstrelende boek neemt je mee op reis, en je leert er nog van innoveren ook.

Af en toe kom je een boek tegen dat je eerst in één adem uitleest, en dat daarna blijft nadreunen. Jugaad Innovatie is zo'n boek. Het is geschreven door drie innovatiestrategen uit India. Zij leren westerse bedrijven al jarenlang hoe kostenefficiënter te innoveren, vanuit een andere mindset op basis van zes principes. Jugaad lezen is net zo confronterend als in de scheerspiegel kijken. Zo'n spiegel in de badkamer van hotels, waarin wat je niet wilt zien wordt uitvergroot…

Af en toe kom je een boek tegen dat je eerst in één adem uitleest, en dat daarna blijft nadreunen. Jugaad Innovatie is zo'n boek. Het is geschreven door drie innovatiestrategen uit India. Zij leren westerse bedrijven al jarenlang hoe kostenefficiënter te innoveren, vanuit een andere mindset op basis van zes principes. Jugaad lezen is net zo confronterend als in de scheerspiegel kijken. Zo'n spiegel in de badkamer van hotels, waarin wat je niet wilt zien wordt uitvergroot…

'Innovatie is de laatste jaren een modewoord geworden.' Zo begint de introductie van 'Innoveren kun je leren - Een inleidend overzicht'. Dit aantrekkelijk compacte boek is geschreven door twee masterstudenten innovatie, Daniël Doorman en Paul Tuinenburg. Aan de hand van de inhoud ga ik er vanuit dat ze inmiddels met goed resultaat zijn afgestudeerd. Dit boek is namelijk een must read, om vervolgens eens creatief na te gaan wat er in je eigen werkomgeving te innoveren valt.

'Vensters op organisaties' van Adriaan Bekman is in vele opzichten een bijzonder en eigenzinnig boek. Het biedt maar liefst 60 verschillende raamwerken voor het verbeteren, veranderen en vernieuwen van organisaties. Dit zijn raamwerken in verschillende betekenissen. Je kunt ze letterlijk zien als modellen, om gestructureerd mee te reflecteren op zowel organisatie- als persoonlijke vraagstukken. Het zijn ook ramen waar je figuurlijk door heen kunt kijken, naar nieuwe werelden die daar achter verscholen liggen. Klinkt dit alles wat wazig? Dan is het tijd om de ramen te lappen!

Het zijn tijden met volop risico's, die vaak als onaangename verassing optreden. Dit varieert van banken die door de overheid gered moeten worden tot rundersteaks die van paardenvlees blijken te zijn. Is daar dan niets aan te doen? Wel degelijk, zonder overigens de illusie te willen wekken dat alle risico's te vermijden zijn. Dit is de bestaansreden van het vakgebied risicomanagement, dat meer en meer in de belangstelling komt te staan. Resultaat: een dicht woud richtlijnen en concepten, uit binnen- en buitenland. Ziet u door de bomen (ook) het bos niet meer? Het best practice boek Risicomanagement op basis van M_o_R® en NEN/ISO31000 biedt hulp! '

In de aanzwellende mediastroom over ons Nederland is onlangs een boek over risicomanagement toegevoegd: 'Risico – Risico en risicomanagement in Nederland'. Het eerste wat na de hippe oranje en paarse cover opvalt, is de dikte, welgeteld 697 pagina's. Het is dan ook een bundel met bijdragen uit wetenschap en praktijk, samengesteld door drie hoogleraren op het gebied van veiligheid en risicomanagement. En al mis ik een paar aandachtsgebieden, het is een waardevol naslagwerk geworden.

Hoe intelligent moeten we worden? Eerst kregen we IQ, toen kwam het emotionele zusje EQ en nu hebben we het onzekere neefje RQ. In zijn boek 'RQ', dat staat voor risico-intelligentie, beschrijft Dylan Evans hoe we structurele fouten maken bij het inschatten van risico's. Ook al hebben we een hoog IQ en EQ. Onze psyche kan blijkbaar slecht omgaan met onzekerheid. Volgens Evans kunnen we hier wat aan doen door onze risico-intelligentie te meten en te verbeteren. Verbeteren akkoord, maar RQ meten?

Risk Happens! Een verfrissende titel in de aanhoudende stroom boeken over dit onderwerp. De achterflap van het boek start met de woorden 'Things can go wrong. But you can be prepared…'. Het is een aanwijzing dat risicomanagement zich in toenemende mate beweegt van vermijding naar omgang met risico's. Met als realiteit dat risico's af en toe gewoon optreden, ondanks risicomanagement. Dit vlot geschreven Engelstalige boek van Mike Clayton heeft in Nederland nog geen equivalent.

Het is tien jaar geleden dat de oorspronkelijke Engelstalige uitgave van 'Management van het onverwachte' verscheen. Raadselachtig, dat het een decennium heeft geduurd voordat het boek in het Nederlands is uitgebracht. Vooral omdat het over een tijdloos en paradoxaal onderwerp gaat. Want wat valt er te managen aan iets wat onverwacht, en dus per definitie onbekend is? Veel, zoals de auteurs Karl E. Weick en Kathleen M. Sutcliffe overtuigend uitleggen.

Het boek 'Leidinggeven aan overtuigingen' verschijnt in een periode van forse bezuinigingen, vooral in de publieke sector. Voor het omgaan met dergelijke grote veranderingen geeft het boek een krachtige benadering, op minimalistische wijze. Het nodigt uit tot effectiever werken met de mogelijkheden die er al zijn in een organisatie, met communicatie als uitgangspunt. Wat, inmiddels een versleten begrip, communicatie? Volstrekt niet! Peter Stam heeft een van de beste managementboeken van de laatste tien jaar geschreven.