Ik werd gevraagd om een recensie te schrijven over 'Aerodynamisch veranderen'. Nadat ik de inleiding had gelezen waarin gesteld wordt dat dit boek een heel nieuwe blik werpt op 2500 jaar veranderen, ging ik de uitdaging graag aan. Dat moet dan toch wel heel bijzonder zijn dat alle inzichten van Kotter, De Caluwe en Jaap Boonstra, maar ook die van Plato en Aristoteles in de prullenbak kunnen en we hele nieuwe manier van veranderen tegemoet gaan zien. Kan Hugo Meijers dat waarmaken?

Wie kijkt er naar zichzelf of naar zijn eigen rol als je niet tevreden bent over het verloop van een situatie? Ben je bereid je eigen rol ter discussie te stellen als je je groen en blauw ergert aan je collega? Hoe vaak zeg je dat eerlijkheid een kernwaarde voor je is en hoe vaak ben je écht eerlijk?' 'Allemaal vragen waarmee ik in mijn hoofd zit na het lezen van het boek 'Doorbreek de cirkel!' van Arend Ardon.

Vroegen speelden we cowboytje en boefje. Met zelfgemaakte geweertjes slopen we door het bosje in de buurt. En raak schieten, was 10 tellen dood. Daarbij was er voortdurend discussie over hoe lang tot tien tellen duurde. We maakten plannen over hoe we 'de vijand' het beste konden pakken. En als we moe waren dronken we limonade bij moeders in de keuken. In deze korte beschrijving komen de belangrijkste elementen van het spel aan de orde zoals genoemd in het boek 'Gaming: organisatieverandering met spelsimulaties' van Annemieke Stoppelenberg, Léon de Caluwé en Jac Geurts. Spel is een ongedwongen, afgebakend, plezierig, aan regels gebonden en op ervaring gericht gebeuren.

De kaft van het boek en de titel 'Boem! Voort!' van Wim Kweekel ogen als een tienerboek. Dit managementboek is geschreven in een romanvorm en gaat over de hoofdpunten waar een organisatie aan moet voldoen om te bestaan. De ondertitel luidt 'Een businessroman over resultaatgericht veranderen'. Toch zie ik weinig praktische invulling in het boek met betrekking tot het onderwerp veranderen of resultaatgericht veranderen. Dit boek zal dan ook niet direct bruikbaar zijn voor de praktijk en is vooral aan te raden voor beginnende lezers die op zoek zijn naar de benodigde lijnen om leiding te geven aan een organisatie.

De top beslist, de staf bedenkt, het middenkader stuurt en controleert en de werkvloer voert uit. Zo'n top-down vastgestelde oplossing werkt niet. Op deze stelling gaat Frank van Elsdingen - in zijn boek 'Verlangen naar zee' - uitgebreid in. Ondubbelzinnig maakt hij zijn standpunt duidelijk en beschrijft hij met de kracht van een rasechte Amsterdammer dat we moeten leren 'verlangen naar de zee'.

Werken aan veranderen wordt steeds gewoner. De afgelopen jaren heeft een groep veranderaars, docenten en auteurs, inzichten en concepten rond verandermanagement bij elkaar gebracht in een succesvolle leergang. De leergang, en de ervaringen vormen de basis voor 'Essenties van verandermanagement'.

Een pareltje! Glanzend en intens. Het boek 'Ik was een schaap' van Jef Staes is een boek naar mijn hart. In sneltreinvaart beschrijft de auteur de belemmeringen die het losmaken van passie en talent in de weg staan. Dit met de gevolgtrekking dat de gemiddelde organisatie bestaat uit een structuur van statische hekken, waarbinnen de makke schapen zich mogen bewegen. Ook de oorzaak van waar dit alles begint, namelijk het onderwijs, wordt in deze onder de loep genomen. Leesadvies: Niet lezen is geen optie of je moet het befaamde 'schaap' zijn! Niet geschikt voor tere zielen die graag in het verleden blijven hangen.

Problemen in onze steeds veranderende wereld zijn complex en daarom niet eenvoudig op te lossen. Zij vragen om een nieuwe manier van kijken en denken, want de huidige manier heeft de problemen juist veroorzaakt. Theorie U van Otto Scharmer biedt een kader om anders naar vraagstukken te kijken en om de gezamenlijke wijsheid van groepen mensen te benutten voor oplossingen. De inzet van theorie U maakt wezenlijk andere antwoorden mogelijk.

De titel van het jongste boek over verandercommunicatie doet vermoeden dat er opnieuw een gereedschapskist vol instrumenten voor maakbare veranderingen over de communicatiewereld is uitgestort. Niets is echter minder waar. Monica Wigman heeft met 'Regel jij het draagvlak?' weliswaar een praktisch boek geschreven, maar dan vooral vanuit de kennis en ervaring dat instrumentele communicatie hooguit voor matige resultaten zorgt op het gebied van draagvlak en beweging.

Ondanks de beschikbaarheid van een uitgebreide veranderbibliotheek en uitstekende trainingen voor verandermanagers mislukken nog altijd te veel veranderingsprocessen. Arend Ardon promoveerde op een onderzoek naar de achterliggende redenen. 'Doorbreek de cirkel' is de handelseditie van zijn proefschrift.