Naast Brandenburg (waar u misschien nog nooit van gehoord heeft), zijn Doug Morris en Dell Glover de hoofdpersonen van dit business drama. Maar centraal staat de ‘Moving Picture Experts Group, Audio Layer III’. Omdat het van Microsoft moest (voor Windows 95), hebben de Duitse bedenkers het afgekort tot bestandsformaat .mp3.
Het verhaal in dit boek beslaat de periode 1998 – 2014. De muziekindustrie is gedurende deze periode fundamenteel veranderd. De hoofdrolspeler, MP3, bracht het nummer los van haar drager. MP3 spelers en daarna de iPod en smartphone maakten muziek letterlijk draagbaar. Tegenwoordig gebruiken we streaming diensten als Spotify, terwijl de LP aan een retro opmars is. De meeste artiesten, althans op wat uitzonderingen na, verdienen hun geld op het podium en niet meer van royalty’s.
Brandenburg was wetenschapper en gaf leiding aan een technisch laboratorium waar de MP3 één van de uitvindingen was. Omdat de meeste IP-rechten op zijn naam staan, heeft hij aan de MP3 het meeste geld verdiend. Vele miljoenen. Dankzij Microsoft.
Doug Morris was CEO van achtereenvolgens Warner, Universal en de afgelopen vijf jaar van Sony Music. Morris is één van de weinigen (naast de artiesten) die veel geld aan de muziek publicatie industrie verdiend heeft. Honderden miljoenen. In de decennia dat hij hier heeft gewerkt is deze industrie gedecimeerd.
En dan Dell Glover. Hij was werkzaam bij de Polygram factory in Shelby, USA. Glover had als hobby internet, én rapmuziek. In de dagen van de bulletin boards en dark net was hij lid van RNS. De groep verzamelde en publiceerde muziek, films, games, software en dergelijke zo snel als ze het maar konden krijgen. Glover was uiteindelijk verantwoordelijk voor het ontvreemden en digitaliseren van ruim 2500 CD’s, weken voor hun officiële release. Uiteraard in mp3 formaat. Glover verdiende hier niet aan. Integendeel. Hij heeft hiervoor drie maanden in de gevangenis gezeten.
Bovenal en voorop is dit boek het verhaal van innovatie. De destructieve kracht daarvan om precies te zijn. Brandenburg en zijn compagnons verloren een technische strijd met de uitvinders van mp2. Daarmee zaten ze met een techniek waar ze niet veel mee konden. Ze bedachten achtereenvolgens een MP3 decoder (software om bijvoorbeeld het geluid van een compact disk om te zetten naar kleine MP3 bestanden) en een player om bestanden op te zetten. Hard ging de verkoop van dit alles niet. In de tussentijd werkten ze al aan een technische opvolger, het AAC formaat.
De decoder software eindigde uiteindelijk bij Microsoft waar het onderdeel werd van Windows Media Player. En op basis van deze licentie ging de kassa bij Brandenburg lopen. En kon Dell Glover (en met hem vele anderen) thuis zijn werk doen. En begon na 2000 (topjaar compact disk omzet) Doug Morris te merken dat er iets veranderde. Steeds breder beschikbaarder en sneller internet deed de rest.
Napster met zijn peer-to-peer (P2P) netwerk bracht de MP3 muziek bij veel meer mensen. De Pirate Bay pakte het brutaal en grootschalig op. Steve Jobs begon te broeden op een ambitieus plan van 10.000 nummers in je broekzak: de iPod. Met de iPod in 2001 kwam iTunes waarmee het album / CD model werd omgezet naar een betaal per nummer model. Jobs voelde de tijdsgeest prima aan.
En er was Oink dat tussen 2002 en 2007 de grootste online muziekcatalogus bevatte. Dit was dan weer niet legaal. In 2007 sloot de site nadat de eigenaar door Scotland Yard was ingerekend. Tot een veroordeling kwam het niet. Oink was alleen maar de lijst van alle nummers die via het Oink P2P netwerk te vinden waren.
Doug Morris deed innovatief nog wel een duit in het zakje. Na muziek als geluid werd na 2008 met YouTube muziek als video populair (MTV was allang geen muziekkanaal meer). Universal startte Vevo (www.vevo.com) om in ieder geval iets van de advertentie inkomsten mee te pikken.
Onder aan de streep gaat How Music Got Free ook over de ethiek van digitaal eigendomschap. Voor digitale muziek (en video’s en software) betaal je niet. De makers en rechthebbenden hebben dan het nakijken. Het betaalmodel is nu een maandelijks abonnement van €10 op een streaming dienst als Spotify, Apple Music, Google Play Music en Tidal (van rapper en businessman JayZ). En dan onbeperkt muziek luisteren. De concertkaarten zijn wel veel duurder geworden de afgelopen jaren. En het aantal concerten en festivals is geëxplodeerd. Hierboven heeft u gelezen waarom.
Over Bertrand Weegenaar
Bertrand Weegenaar is als hogeschooldocent HBO-ICT werkzaam op Windesheim. Zijn voorliefde ligt bij de onderwerpen strategie, marketing, geschiedenis; biografieën en internet; e-business.